Mới cầm lái, nhiều người dễ lúng túng khi gặp tình huống thực tế. Nắm vững các mẹo lái xe ô tô sẽ giúp bạn tự tin, xử lý linh hoạt và đảm bảo an toàn hơn khi tham gia giao thông. Dưới đây là 21+ kinh nghiệm hữu ích dành cho người mới bắt đầu lái xe.

Làm quen kỹ với thao tác điều khiển trong xe

Khi mới bắt đầu lái xe, việc làm quen với các thao tác cơ bản trên xe là rất quan trọng để bạn có thể điều khiển xe một cách thoải mái và an toàn. Trước hết, bạn cần biết vị trí và chức năng của các bộ phận chính:

• Chân ga, chân phanh, chân côn: Chân ga thường nằm bên phải, chân phanh ở giữa, chân côn (nếu là xe số sàn) bên trái. Cảm nhận độ nhạy và lực đạp mỗi chân sẽ giúp bạn điều khiển mượt mà hơn.
• Cần số: Thường nằm giữa hai ghế trước, điều khiển chuyển số dễ dàng.
• Vô lăng: Điều chỉnh được chiều cao và góc nghiêng để phù hợp với tầm ngồi, giúp bạn cầm lái thoải mái.

Bạn nên áp dụng cách chỉnh ghế lái ô tô sao cho lưng tựa thoải mái, khoảng cách chân với bàn đạp phù hợp, không bị quá duỗi hay co. Đồng thời, cách chỉnh gương chiếu hậu ô tô cũng rất quan trọng, gương chiếu hậu trong và ngoài cần được điều chỉnh để bao quát phía sau và hai bên xe, gương trong thường giúp bạn nhìn rõ kính sau, còn gương ngoài giúp quan sát khoảng 1/4 thân xe và phần lớn đường phía sau. Việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn quen tay và tự tin hơn khi lái.

Luôn duy trì tốc độ hợp lý

Một trong những nguyên tắc đầu tiên để lái xe an toàn là kiểm soát tốc độ. Bạn nên duy trì tốc độ vừa phải tùy theo điều kiện đường và khu vực di chuyển:

• Trong khu dân cư đông đúc, tốc độ lý tưởng thường khoảng 20-30 km/h để dễ dàng xử lý các tình huống bất ngờ.
• Trên đường vắng nhưng hẹp, bạn có thể tăng lên khoảng 40-50 km/h, nhưng vẫn phải luôn tập trung quan sát.

Lý do là tốc độ càng cao thì quãng đường phanh càng dài, thời gian phản ứng càng ngắn, nguy cơ va chạm tăng lên rất nhiều. Ngoài ra, bạn cần tuân thủ đúng giới hạn tốc độ được ghi trên biển báo giao thông, dù đã quen tay thì cũng không nên chủ quan. Điều này vừa giúp bảo vệ bạn, người đi đường, vừa tránh bị phạt vi phạm giao thông.

Duy trì khoảng cách hợp lý để xử lý kịp thời khi có tình huống bất ngờ

Khoảng cách an toàn với xe phía trước là yếu tố sống còn trong việc tránh va chạm. Thông thường người ta hay nói tới “quy tắc 2 giây”, tức là bạn nên giữ khoảng thời gian ít nhất 2 giây để xe trước đi qua một vật mốc, rồi bạn mới đến đó. Đây là cách tính khoảng cách linh hoạt hơn là đo bằng mét.

Khi đường trơn trượt, khoảng cách cần tăng lên 4 giây vì xe cần nhiều thời gian hơn để phanh dừng. Bạn có thể luyện tập bằng cách chọn một cột điện hay cây xanh làm mốc, đếm “một ngàn một, một ngàn hai…” khi xe trước đi qua, rồi đến khi mình đến đó.

Quan sát gương đúng cách

Khi lái xe, gương chiếu hậu là công cụ cực kỳ quan trọng giúp bạn nắm bắt được tình hình xung quanh xe, tránh va chạm. Có 3 loại gương chính bạn cần quan tâm: gương chiếu hậu trong xe, gương chiếu hậu ngoài bên trái và bên phải.

• Điểm mù: Đây là khu vực mà gương không thể quan sát được, thường nằm sát thân xe phía sau hai bên. Nhiều tài xế mới không chú ý đến điểm mù, dẫn đến nguy hiểm khi chuyển làn hay rẽ.
• Kiểm tra điểm mù: Trước khi chuyển làn hoặc rẽ, bạn nên thực hiện thao tác liếc qua vai  để chắc chắn không có xe hay người nào nằm trong điểm mù.
• Sử dụng gương khi đỗ xe hoặc lùi: Kết hợp quan sát gương với camera lùi (nếu có) và quan sát trực tiếp để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Quay đầu xe an toàn đúng quy định

Khi cần quay đầu, bạn nên ưu tiên chọn vị trí có biển báo cho phép, đủ không gian để xe có thể xoay chuyển mà không ảnh hưởng đến luồng di chuyển của các phương tiện khác. Trước khi thực hiện, hãy nhìn thật kỹ cả phía trước, sau và hai bên để chắc chắn không có xe nào đang đến gần. Đừng quên bật đèn xi nhan sớm để các tài xế xung quanh nhận biết ý định của bạn.

Khi thao tác, hãy giảm tốc độ vừa phải, nếu cần thì về số thấp để dễ kiểm soát hơn, đặc biệt là trong không gian hẹp. Nếu tình huống bắt buộc phải lùi để quay đầu, nên ưu tiên lùi vào lề đường hoặc khoảng trống an toàn, tránh việc lùi ngược ra đường chính gây nguy hiểm. Những lỗi thường gặp như quay đầu ở nơi cấm, không xi nhan, hoặc đánh lái gấp đều nên tránh tuyệt đối.

Bình tĩnh xử lý, không để căng thẳng chi phối khi lái xe

Không ít người mới lái rơi vào trạng thái căng thẳng, tim đập nhanh, tay siết chặt vô lăng và người gồng cứng khi bước vào cabin. Để giữ tâm lý ổn định, bạn nên tạo cho mình không gian thoải mái khi lái: nghe nhạc nhẹ, thở sâu đều, hoặc đơn giản là bắt đầu hành trình vào những khung giờ ít xe.

Nếu đang lái mà cảm thấy tim đập nhanh hoặc người không ổn định, hãy mạnh dạn dừng xe ở nơi an toàn để nghỉ ngơi vài phút.

Không sử dụng rượu bia khi lái và luôn thắt dây an toàn

Một trong những quy tắc cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng mà người mới cần ghi nhớ là luôn thắt dây an toàn ngay khi ngồi vào xe, bất kể là bạn cầm lái hay chỉ ngồi ở ghế phụ. Dây an toàn không chỉ giúp giảm thiểu chấn thương khi va chạm mà còn giữ bạn ổn định trong khoang xe khi phanh gấp hay đánh lái đột ngột.

Bên cạnh đó, tuyệt đối không điều khiển xe nếu đã sử dụng rượu bia, dù chỉ một chút. Cồn làm suy giảm khả năng phản xạ, làm mờ tầm nhìn và khiến bạn dễ mất kiểm soát — điều cực kỳ nguy hiểm khi tham gia giao thông. Luật Giao thông Việt Nam cũng quy định rất rõ về việc xử phạt hành vi này, với mức phạt nặng và có thể bị tước bằng.

Luôn chú ý hệ thống biển báo giao thông

Khi mới lái, nhiều người có xu hướng chỉ tập trung vào xe phía trước mà quên quét mắt quan sát xung quanh, đặc biệt là các biển báo. Điều này dễ khiến bạn rơi vào tình huống vi phạm, hoặc không kịp xử lý khi gặp biển cấm, đường ưu tiên hay cảnh báo nguy hiểm. Trong trường hợp ánh sáng hoặc điều kiện thời tiết khiến bạn không nhìn rõ, nên giảm tốc độ và chú ý hơn để đảm bảo an toàn.

Đỗ xe cẩn thận, an toàn, đúng vị trí

Trước tiên, hãy chọn vị trí đỗ xe hợp lý – nơi có biển cho phép đỗ, không chắn tầm nhìn, không cản trở giao thông và đủ rộng để thao tác. Khi bắt đầu, cần quan sát kỹ không gian xung quanh bằng gương chiếu hậu và xoay đầu nhìn trực tiếp. Dù có sử dụng camera lùi hay cảm biến thì việc quan sát thực tế vẫn là điều quan trọng nhất.

Với thao tác đỗ xe song song, bạn nên căn khoảng cách với xe phía trước, lùi xe chậm rãi và đánh lái dứt khoát khi phần đuôi xe ngang với đuôi xe phía trước. Còn với đỗ xe vuông góc, bạn cần đánh lái sớm hơn, căn đầu xe vào đúng vị trí mong muốn rồi từ từ lùi cho đến khi xe vào hoàn toàn trong vạch. Nếu xe được trang bị hệ thống hỗ trợ đỗ tự động, camera 360 hoặc cảm biến quanh xe, bạn có thể tận dụng chúng để tăng độ chính xác.

Luôn mang theo giấy tờ xe

Thông thường, bạn cần chuẩn bị ít nhất các giấy tờ sau: Giấy phép lái xe (bằng lái hợp lệ), Đăng ký xe, Bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc, và nếu xe bạn cần kiểm định thì phải có Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, bạn cũng có thể chụp ảnh lưu trữ trong điện thoại, đề phòng trường hợp giấy tờ bản cứng bị thất lạc hoặc quên mang.

Hiểu và tận dụng hệ thống phanh ABS

ABS là một công nghệ an toàn quan trọng, giúp bánh xe không bị khóa cứng khi bạn đạp phanh mạnh, từ đó giữ được khả năng điều khiển xe để tránh chướng ngại vật thay vì trượt dài trên đường.

Khi gặp tình huống khẩn cấp, bạn chỉ cần đạp phanh dứt khoát và giữ nguyên lực đạp – hệ thống ABS sẽ tự động làm việc bằng cách nhấp nhả phanh cực nhanh theo chu kỳ, giúp duy trì độ bám đường của bánh xe. Một số người mới thường có phản xạ nhả phanh ra khi thấy chân bị rung, nhưng thực ra đó là dấu hiệu ABS đang hoạt động – và bạn không nên can thiệp.

Cẩn trọng khi lái ban đêm

Trước khi chuyển làn, bạn cần thực hiện đúng quy trình: bật xi-nhan sớm, quan sát gương chiếu hậu hai bên, rồi nhanh chóng liếc mắt kiểm tra điểm mù bằng cách quay đầu nhẹ sang hướng cần chuyển. Việc “liếc điểm mù” đặc biệt quan trọng vì có thể có xe máy hoặc ô tô nhỏ đang áp sát ở bên hông mà gương không thể hiện rõ.

Ngoài ra, hãy tránh chuyển làn một cách đột ngột. Nếu cảm thấy tình huống giao thông đang phức tạp hoặc chưa chắc chắn, tốt nhất là giữ nguyên làn và chờ thời điểm an toàn hơn. Việc đi đúng làn không chỉ giúp bạn bớt căng thẳng mà còn khiến xe phía sau dễ quan sát và xử lý hơn, đặc biệt quan trọng khi áp dụng mẹo lái xe đêm để đảm bảo an toàn.

ESC – trợ thủ đắc lực trong việc giữ cân bằng

ESC hay còn gọi là hệ thống cân bằng điện tử, là một trong những công nghệ an toàn chủ động cực kỳ quan trọng trên xe ô tô hiện đại. Hệ thống này hoạt động dựa trên các cảm biến gắn ở vô lăng, bánh xe và thân xe. Khi phát hiện xe bắt đầu bị trượt hoặc có xu hướng mất kiểm soát (ví dụ: đầu xe bị văng khi vào cua nhanh), ESC sẽ can thiệp tự động bằng cách phanh độc lập từng bánh xe và/hoặc giảm công suất động cơ, từ đó đưa xe về đúng quỹ đạo mong muốn.

Mua bảo hiểm phù hợp cho xe

Với người mới lái, mua bảo hiểm xe ô tô đôi khi chỉ là một thủ tục bắt buộc. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là một lớp “lá chắn tài chính” vô cùng quan trọng giúp bạn an tâm hơn khi cầm lái, đặc biệt trong giai đoạn còn thiếu kinh nghiệm xử lý va chạm.

Trước tiên, bạn cần hiểu rõ các loại bảo hiểm phổ biến:

• Bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc (TNDS): Đây là loại bảo hiểm mà pháp luật yêu cầu mọi xe ô tô đều phải có. Nó sẽ chi trả cho bên thứ ba nếu bạn gây ra tai nạn, bao gồm chi phí y tế, thiệt hại tài sản…
• Bảo hiểm vật chất xe: Tự nguyện, nhưng rất nên có. Loại này bồi thường cho xe của bạn trong các tình huống như va chạm, mất cắp, cháy nổ, thiên tai hoặc ngập nước.
• Bảo hiểm tai nạn người ngồi trên xe: Bảo vệ cả lái xe và hành khách nếu xảy ra tai nạn gây thương tích hoặc tử vong.

Khi chọn mua, bạn nên cân nhắc kỹ giữa mức phí và quyền lợi, đặc biệt nếu đang sở hữu xe mới hoặc xe có giá trị cao. Hãy đọc kỹ hợp đồng, chú ý các điều khoản loại trừ (những trường hợp không được chi trả) và lựa chọn đơn vị bảo hiểm có uy tín, hỗ trợ thủ tục bồi thường minh bạch, nhanh chóng.

Đánh lái muộn hơn khi ôm cua trái – giúp mũi xe tránh va gờ

Với người mới lái, những khúc cua trái thường là thử thách vì dễ mất lái, lấn làn hoặc va vào mép đường. Một mẹo lái xe ô tô quan trọng để xử lý tình huống này là đánh lái muộn hơn thay vì rẽ sớm.

Khi bạn đánh lái muộn hơn, xe sẽ tiếp cận đỉnh cua (tức điểm giữa của khúc cua) một cách hợp lý, từ đó di chuyển tròn và mượt hơn, tránh bị cắt góc quá sớm hoặc lấn sang làn đối diện. Cách này cũng giúp bạn có tầm nhìn xa hơn về phía cuối cua, kịp thời phát hiện chướng ngại vật hay xe đi ngược chiều.

Lưu ý: Cua phải thường dễ hơn cua trái vì tầm nhìn rộng hơn và không đối diện làn xe ngược chiều, nhưng nguyên tắc đánh lái đúng điểm vẫn cần áp dụng tương tự.

Khi dừng đèn đỏ trên dốc, dùng phanh tay thay vì rà chân

Khi dừng đèn đỏ trên dốc, bạn nên kéo phanh tay thay vì chỉ đạp phanh chân. Phanh tay sẽ giữ xe đứng yên, giúp bạn thảnh thơi và chuẩn bị thao tác tiếp theo một cách chủ động hơn.

Khi đèn xanh, thao tác khởi hành như sau: vào số tiến (D đối với xe tự động, số 1 với xe số sàn), đồng thời giữ ga đều và hạ phanh tay từ từ. Nếu lái xe số sàn, bạn cần kết hợp thao tác nhả nhẹ chân côn và nhấn ga để xe không bị tụt dốc. Thao tác này cần luyện tập để thực hiện mượt mà, tránh tình trạng xe giật mạnh hoặc chết máy.

Tránh dừng xe ngay sau đuôi xe tải hoặc container

Nếu xe tải bất ngờ lùi lại hoặc đánh lái, bạn sẽ không có đủ thời gian để phản ứng, nguy cơ bị kẹt hoặc va chạm là rất cao. Một nguyên tắc đơn giản nhưng hữu ích: nếu bạn không nhìn thấy gương chiếu hậu của xe tải, tức là họ cũng không nhìn thấy bạn. Hãy giữ khoảng cách đủ xa để luôn nhìn rõ cả hai gương của xe phía trước.

Ngoài ra, khi đi song song với xe tải hoặc container, đừng duy trì quá lâu. Nếu vượt, hãy vượt nhanh và dứt khoát, không nên đi bên cạnh xe lớn trong thời gian dài vì điểm mù hai bên cũng rất nguy hiểm. Đặc biệt trong những tình huống đường hẹp, xe đông hoặc vào cua, các điểm mù này có thể gây ra tai nạn nghiêm trọng mà người mới lái thường không lường trước.

Khi leo dốc hoặc lùi dốc, tắt điều hòa để tăng lực kéo

Khi xe phải leo dốc hoặc lùi trên dốc cao, động cơ sẽ phải hoạt động với công suất lớn hơn bình thường. Nếu lúc này bạn vẫn bật điều hòa sẽ khiến xe bị ì, yếu máy, thậm chí dễ chết máy với xe số sàn.

Một mẹo lái xe ô tô nhỏ nhưng hiệu quả là tạm thời tắt điều hòa khi leo hoặc lùi dốc – nhất là với các dòng xe có động cơ dung tích nhỏ. Điều này giúp dồn toàn bộ lực kéo cho bánh xe, giúp xe leo dốc khỏe hơn và phản ứng nhanh hơn trong những tình huống cần vượt chướng ngại hoặc lùi xe chính xác. Sau khi vượt qua đoạn đường dốc, bạn hoàn toàn có thể bật điều hòa trở lại mà không ảnh hưởng gì đến xe.

Dùng đèn cảnh báo khẩn cấp khi đi qua khúc cua khuất – đặc biệt ở đường đèo

Loại đèn hazard này chỉ nên dùng khi thật sự cần cảnh báo nguy hiểm, như khi:

• Đi vào đoạn đường cua tay áo, khuất hoàn toàn tầm nhìn, đặc biệt vào ban đêm hoặc trời sương mù.
• Xe bạn di chuyển rất chậm do sự cố kỹ thuật.
• Có vật cản hoặc tai nạn phía trước cần báo cho xe phía sau.

Ngược lại, không nên bật đèn cảnh báo khi đang chạy xe trong mưa lớn hoặc sương mù nhẹ trên đường thẳng vì có thể gây hiểu nhầm rằng xe đang dừng hoặc gặp sự cố. Trong những tình huống đó, hãy sử dụng đèn sương mù hoặc đèn cốt, vừa đủ để tăng khả năng quan sát mà không làm rối tín hiệu với các phương tiện khác.

Tránh ga lớn khi bánh xe đang quay láng trên cát, bùn hay đường trơn

Việc tăng ga đột ngột chỉ khiến bánh xe quay nhanh hơn, khiến xe bị lún sâu thêm, trượt xa hơn hoặc mất kiểm soát hoàn toàn. Thay vào đó, bạn cần xử lý tình huống một cách bình tĩnh và kỹ thuật:

• Giữ chân ga nhẹ và đều, không nhấn quá sâu để bánh xe có cơ hội “bám” lại mặt đường.
• Đánh lái nhẹ qua trái, phải để tìm vị trí có độ bám tốt hơn.
• Nếu xe có hệ thống kiểm soát lực kéo (TCS) hoặc vi sai chống trượt (LSD), hãy tận dụng. Nếu không, bạn có thể tạm thời tắt TCS (nếu cần thiết) để lấy đà vượt chướng ngại.
• Trường hợp bị lún, có thể đặt vật hỗ trợ như thảm, cành cây, đá nhỏ dưới bánh xe để tăng độ ma sát.
• Và quan trọng nhất, không hoảng loạn. Bình tĩnh quan sát địa hình và xử lý từng bước là chìa khóa để thoát khỏi tình huống.

Kỹ năng này đặc biệt quan trọng nếu bạn thường xuyên đi địa hình off-road, về quê mùa mưa hoặc di chuyển trong điều kiện thời tiết bất lợi.

Chạy xe trời mưa, bật sấy kính trước/sau để tránh mờ

Với người mới lái, hãy bật hệ thống sấy kính trước và sau khi chạy xe trời mưa. Sấy kính hoạt động bằng cách làm ấm mặt trong kính, giúp hơi nước bốc hơi nhanh, giữ cho bề mặt luôn trong suốt. Kết hợp với gạt mưa hoạt động đúng tốc độ, bạn sẽ có được tầm quan sát rõ ràng hơn dù mưa lớn.

Ngoài ra, hãy lưu ý:

• Kiểm tra và thay lưỡi gạt mưa định kỳ, tránh để gạt mưa bị mòn làm trầy kính hoặc gạt không sạch.
• Bật đèn cốt hoặc đèn sương mù để xe bạn dễ được nhìn thấy hơn.
• Giữ khoảng cách xa hơn bình thường, vì mặt đường ướt làm quãng đường phanh kéo dài.
• Tuyệt đối không cố vượt khi tầm nhìn kém, đặc biệt là trên đường đèo hoặc cao tốc.

Trong trường hợp trời mưa quá to, đường có dấu hiệu ngập, không nên cố lái tiếp để tránh hiện tượng thủy kích gây hỏng động cơ. Hãy tìm nơi an toàn dừng lại và chờ trời quang trở lại.

Nắm vững các mẹo lái xe ô tô là bước khởi đầu quan trọng giúp bạn tự tin, an toàn hơn trên mọi hành trình. Đừng quên bảo dưỡng xe định kỳ và liên hệ Phụ Tùng Frey qua Zalo hoặc Hotline 0929486042 để được tư vấn và cung cấp phụ tùng Frey chất lượng, đúng chuẩn.